برای پی بردن به علت پیشرفت دختر ادیب و فرزانه اعتصام الملک، در ابتدا باید با شخصیت ادبی پدر (یوسف اعتصام الملک آشتیانی) آشنا شد.
پدر پروین، در 1253 در تبریز به دنیا آمد. در کودکی به فراگیری ادبیات عرب پرداخت و فقه، اصول، منطق، کلام و حکمت قدیم را به خوبی فرا گرفت. آن مرحوم تلاش های قابل توجهی در علوم ادبی انجام داد نظیر شرح «اطواق الذهب» جاراللّه زمخشری، مفسّر معروف قرن پنجم هجری، تحت عنوان «قلائدالادب فی شرح اطواق الذهب». تألیف کتاب «ثورة الهند» در باره انقلاب هند که برگرفته از افکار نو «مهاتما گاندی» رهبر استقلال طلب هند بود. تألیف و چاپ کتاب «تربیت نسوان» در امر حقوقِ از دست رفته زنان، آن هم زمانی که تعصب و کج اندیشی در حق زنان ایرانی، به ویژه زنان تبریز به اوج شدت و محنت رسیده بود. تألیف و نشر این کتاب موجبات تلاش روزافزون را در راستای ایجاد مدارس جدید دخترانه در تبریز فراهم ساخت ... .
از سویی دیگر یوسف اعتصامی به دلیل احترام به ارزش های فرهنگ ایرانی، با هزینه شخصی مبادرت به تأسیس چاپخانه حروفی در تبریز نمود و از مشکلات مربوط به چاپ سنگی کاست ....(1)
---------------------------------------------------------------
1 ـ حکیم بانوی شعر فارسی، دکتر رحیم چاووشی اکبری (سینای تبریزی)، ص22 ـ 23.